Αν υπάρχει μία αλήθεια την οποία οφείλουν να πιστεύουν κατά τρόπο απόλυτο όλοι όσοι αγωνίζονται για την κοινωνική πρόοδο, την κοινωνική δικαιοσύνη και τη χειραφέτηση της κοινωνίας από ποικίλλων ειδών καταναγκασμούς είναι η αλήθεια που λέει πως φορείς της πολιτικής αλλαγής και του κοινωνικού εκσυγχρονισμού δεν μπορεί να είναι παρά μόνο ελεύθεροι άνθρωποι. Πολίτες, δηλαδή, που ενεργούν κατά συνείδηση, με μόνο κριτήριο τον σεβασμό στις αρχές της δημοκρατίας, της ελευθερίας και του ανθρωπισμού. Αυτό το έχει αποδείξει, άλλωστε, η ίδια η ιστορία. Διότι όποτε και οπουδήποτε επιχειρήθηκε η κοινωνική αλλαγή με μέσο τον καταναγκασμό και την επίκληση της ανάγκης για τυφλή υπακοή, το αποτέλεσμα δεν ήταν απλά μη ικανοποιητικό. Ήταν τραγικό. Η απόδειξη βρίσκεται στην κατάληξη των λεγομένων σοσιαλιστικών καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού. Για τον λόγο αυτό, εάν θέλουμε το ΠΑΣΟΚ να διαδραματίσει στην ελληνική κοινωνία τον ρόλο που ονειρευόμαστε, οδηγώντας την προς την κοινωνική πρόοδο και την πολιτική ολοκλήρωσή της, θα πρέπει όλοι εμείς που είμαστε μέλη και αγωνιστές του να ενεργούμε ως ελεύθεροι άνθρωποι, να εμπιστευόμαστε την κρίση μας και να υπακούμε καταρχήν στη συνείδησή μας.
Σχετικά, λοιπόν, με τη συζήτηση που γίνεται τις τελευταίες μέρες –δικαιολογημένα, πιστεύω– για νοσηρά φαινόμενα που παρατηρήθηκαν στους κόλπους της οργάνωσής μας, ειδικότερα δε για φαινόμενα πελατειακής νοοτροπίας στις σχέσεις μας με τους φίλους και τους ψηφοφόρους μας έχω να πω το εξής:
Οι νοσηρές καταστάσεις είναι σαν τα λιμνάζοντα ύδατα. Παρουσιάζονται και διαιωνίζονται εκεί όπου δεν ρέουν ιδέες και όπου δεν υπάρχει μία πολιτική πρακτική που να έχει αντίκρισμα στην πραγματική κοινωνία. Η μόνη διέξοδος, επομένως, για να ξεφύγουμε από αυτήν την κατάσταση –και πρέπει οπωσδήποτε να ξεφύγουμε– και να απαλλαγούμε αποφασιστικά από τέτοια εκφυλιστικά φαινόμενα και πρακτικές είναι να ενισχύσουμε την ιδεολογική μας δραστηριότητα και την πολιτική μας ταυτότητα. Αντί για εσωστρέφεια, λοιπόν, αντί για τυφλές συγκρούσεις, θα πρέπει να εντείνουμε την ιδεολογική και πολιτική δραστηριότητά μας προτείνοντας ριζοσπαστικές και καινοτόμες λύσεις για τα προβλήματα τόσο της ιδιαίτερης πατρίδας μας, της Ηπείρου, όσο και της χώρας, προωθώντας και παρουσιάζοντας νέες ιδέες στην κοινωνία λαμβάνοντας, όμως, την ίδια στιγμή ιδέες και ερεθίσματα από την ίδια την κοινωνία. Μία πολιτική παράταξη η οποία βρίσκεται σε μία τέτοια διαρκή διαδικασία ιδεολογικής ισχυροποίησης και ενδυνάμωσης, αλλά και σε διαρκή δημιουργικό και παραγωγικό διάλογο με την κοινωνία, δεν μπορεί να χαρακτηρίζεται από νοσηρά φαινόμενα οργανωτικής φύσης. Τα αποβάλλει, όπως κάθε υγιής οργανισμός αποβάλλει κάθε τι άρρωστο.
Αυτός, πιστεύω, είναι ο μόνος δρόμος που μπορεί να μας πάει μπροστά. Θα πρέπει να τον πορευτούμε με αποφασιστικότητα και ενθουσιασμό, κρατώντας όμως καλά στο μυαλό μας αυτό που έλεγα στην αρχή. Ότι, δηλαδή, η εθνική ανάταξη και ο κοινωνικός μετασχηματισμός για μία πιο δίκαιη κοινωνία δεν μπορεί να είναι έργο ζοφερών μηχανισμών σταλινικού τύπου. Απαιτεί την ενεργή συμμετοχή και την πολιτική πράξη ενεργών πολιτών με ελεύθερη συνείδηση. Και αυτό ακριβώς πρέπει να είναι το Κίνημά μας: ένα κίνημα ενεργών πολιτών με ελεύθερη συνείδηση.
