Ένας από τους φίλους και συντρόφους τού Ρήγα που εμπνεόμενος απ’ αυτόν συνέδεσε την τύχη του μαζί του και είχε το ίδιο τέλος με εκείνον ήταν συμπατριώτης μου Ηπειρώτης, και μάλιστα συγχωριανός μου.
Η 19η Μαΐου δεν είναι μόνο μια Ημέρα Μνήμης τής ποντιακής γενοκτονίας, ένα μνημόσυνο όπως κάνουμε εδώ απόψε και που, όπως είναι γνωστό, προέρχεται από τη λέξη μνημοσύνη. Μπορεί και οφείλει να επεκταθεί ιστορικά τόσο προς τα πίσω όσο και προς τα μπρος. Μπορεί, δηλαδή, να συμπεριλάβει μαζί με τον Ρήγα, τον Δημήτρη Νικολίδη, τον συμπατριώτη μου γιατρό που σας έλεγα προηγουμένως, τού οποίου το ιστορικό νήμα με φέρνει εδώ απόψε.
Γίνεται αυτό στα μνημόσυνα. Η εκκλησία το κάνει. Και εμείς εδώ είμαστε εκκλησία, όπως άλλωστε έλεγαν στην αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία. Λέω αρχαία γιατί η σημερινή δεν είναι δημοκρατία. Οι ανοραμάτιστοι προεστοί τής πρωτεύουσας γέμισαν την Ελλάδα με πράσινες και μπλε ΥΕΝΕΔ. Με λογοκρισία, λαθροπολιτική και αμοραλισμό. Σήμερα, δηλαδή, εν αρχή ην το ζήτημα τής δημοκρατίας. Την έχει ανάγκη η χώρα.
Κυρίως, όμως, το μνημόσυνο αυτό οφείλει να επεκταθεί προς τα μπρος. Να συμπεριλάβει μεταξύ άλλων τα θύματα τού νεώτερου ποντιακού ολοκαυτώματος τής περιοχής αυτής, τα θύματα τού Μεσόβουνου, από τον συγγενή και επιγενόμενο τού κεμαλισμού, το ναζισμό. Η 19η Μαΐου οφείλει να καθιερωθεί και ως εθνική ημέρα ενάντια στο φασισμό και στο ρατσισμό. Ο ελληνικός λαός, που υπήρξε πάντα δημοκρατικός λαός, να μην επιτρέψει την εκκόλαψη τού κεμαλικού αυγού τού φιδιού εδώ, στην πατρίδα μας.
Να αποκτήσει δηλαδή και η Ελλάδα, όπως όλες οι πολιτισμένες χώρες, μια τέτοια ημέρα αντιρατσιστικής και αντιφασιστικής μνήμης. Η 19η Μαΐου να συμπεριλάβει τη Μακρόνησο και όλα τα λεγόμενα ξερονήσια. Κάτι που αποτελεί τον θεμέλιο λίθο για μια νέα εμπλουτισμένη σχέση τών Ελλήνων με τη δημοκρατία. Όπως και της δημοκρατίας με την ιστορία και τη γεωγραφία. Στα πλαίσια τής διεκδίκησης από τη χώρα μας ενός ηθικού ρόλου στην περιοχή μας και διεθνώς, που θα τροφοδοτεί την εξωτερική μας πολιτική με εφόδια αξιών και ιδανικών, θα μπορούσε με έδρα την Μακρόνησο να δημιουργηθεί το δεύτερο πανεπιστήμιο τής περιφέρειας Αιγαίου-Ιωνίας, το οποίο θα συμπεριλάμβανε και ένα διεθνές Ινστιτούτο για την μελέτη τού φασιστικού και του ρατσιστικού φαινομένου.
Η ίδια αυτή ημέρα, τέλος, οφείλει να αποκαλύψει, όχι μόνο το πραγματικό πρόσωπο τού ιστορικού θύτη της, τού Κεμάλ, αλλά και τους εδώ υπονομευτές της. Οι Αρμένιοι δεν θα διενοούντο την 25η Απριλίου, ημέρα του εθνικού τους πένθους, να προσκαλέσουν τον θύτη τους ή να αποδεχτούν πρόσκληση απ’ αυτόν. Στοιχειώδες αίσθημα αξιοπρέπειας και εθνικού αυτοσεβασμού δεν θα τους επέτρεπε να πράξουν κάτι τέτοιο. Ούτε θα ήταν δυνατόν ο υπουργός Εξωτερικών τους να καταθέτει στεφάνι στο μαυσωλείο του σφαγέα τού λαού του, και μάλιστα χωρίς να το επιβάλλει το πρωτόκολλο, και ακολούθως να επιστρέφει στην πρωτεύουσα, στο Εριβάν. Θα έβρισκε τα σύνορα τής χώρας του κλειστά. Γι’ αυτό οι Αρμένιοι πετυχαίνουν τη δικαίωση της υπόθεσής τους. Γιατί την πιστεύουν ψυχή τε και σώματι.
Εδώ την 19η Μαΐου θέλουν να την καταργήσουν. Ιδιαίτερα μετά το 1996 την υπονομεύουν συστηματικά. Και μάλιστα με έναν τρόπο ύπουλο, καλυμμένο, πολιτικά ανέντιμο. Αυτό έπραξαν με την προώθηση τής συναυλίας Ρουβά-Κουτ στη γραμμή κατοχής τού Αττίλα στην Κύπρο στις 19 Μαΐου 1997, την απόπειρα αποστολής τής Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών στην Άγκυρα στις 19 Μαΐου 1998, την διενέργεια στρατιωτικών γυμνασίων με την Τουρκία που συμπεριλάμβανε την αποβίβαση τών τουρκικών Ες-Ες στην Πελοπόννησο και την προσγείωση τουρκικών F-16 στην προσφυγική Νέα Αγχίαλο στις 19 Μαΐου 2000, για να αναφέρω μόνο τις πιο γνωστές περιπτώσεις. Είναι μεγάλος και θλιβερός ο κατήφορός τους. Έχουν πέσει τόσο χαμηλά, ώστε βρίσκονται πλέον απέναντί μας.
Εάν στα αλλεπάλληλα αυτά πισώπλατα μαχαιρώματα τόσο τών ανέντιμων αυτών πράξεων τών κυβερνώντων όσο και τής αιδήμονος σιωπής τών αντιπολιτεύσεων προσθέσει κανείς την παράνομη άρνηση τής Βουλής τών Ελλήνων να εκδώσει τα ντοκουμέντα τής ποντιακής γενοκτονίας, τότε ούτε αυτή η συγγνώμη τους μπορεί να λέει κάτι. Μυρίζει μεταμορφισμό, και μάλιστα πελατειακού, πολιτικάντικου τύπου. Εάν το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού, πόσο μάλλον το τετράκις. Αντί άλλων, ας καταθέσουν χρήματα υπέρ τού υπό ανέγερση ναού τού Αγ. Ευγενίου στην Ρωμανία. Ίσως μ’ αυτόν τον τρόπο να σώσουν τις ψυχές τους, αφού θα υπάρξει έτσι ένας τόπος αναπαύσεως για τις 350.000 ψυχές τών θυμάτων τού κεμαλισμού, τής ποντιοκτονίας, που ως γυναικοκτονία και παιδοκτονία έχει να κάνει με την συστηματική, βίαιη διακοπή τής βιολογικής αναπαραγωγής τής οικογένειας, του πυρήνα τής ποντιακής, τής ελληνικής οικογένειας, τού ελληνικού έθνους.
Την συγγνώμη τους ο Σημίτης, ο Καραμανλής, η Παπαρήγα, ο Κωνσταντόπουλος οφείλουν να τη ζητήσουν στην Παλαγία Αλεξανδρούπολης, στη Φαρκαδώνα Τρικάλων, στο Ζυγό Καβάλας, στα γκέτο, όπου οι νέοι Πόντιοι πρόσφυγες ζουν σε ζωώδεις συνθήκες. Όχι σε κλειστές αίθουσες, μακριά, αλλά εκεί, επί τόπου, όπου παίζεται η νέα πράξη τού ποντιακού δράματος.
Αυτοί που θέλουν να καταργήσουν την 19η Μαΐου είναι σαν να θέλουν να γιορτάζουμε την εισβολή τού Κεμάλ, τού Χίτλερ τών Ποντίων, στη Σαμψούντα την 19η Μαΐου του 1919. Ή την 10η Σεπτεμβρίου, τη μέρα που κάψανε τη Σμύρνη. Είναι γνωστό ότι την 10η Σεπτεμβρίου 1967 επέλεξε ο Ντεμιρέλ για να συναντηθεί με τους Παπαδόπουλο και Κόλλια στην Αλεξανδρούπολη για να θεμελιώσουν την “ελληνοτουρκική φιλία”. Είναι σαν να θέλουμε να γιορτάζουμε την 20η Ιουλίου 1974. Τέτοιους συνειρμούς κάνει κάθε έντιμος ερευνητής και λογικός άνθρωπος. Σε αυτούς και στον Πιπινέλη πάει το μυαλό του. Πιπινέλειας Σχολής είναι η επίσημη πολιτική τάξη. Αυτό έδειξε με τη στάση της στην υπόθεση τής 19ης Μαΐου, αλλά όχι μόνο σ’ αυτήν. Η 15η Φεβρουαρίου 1999 δεν είναι πολύ μακριά.
Η προσφορά τού εμπνευστή της 19ης Μαΐου ως Ημέρα Μνήμης, εκτός τής μεγάλης μορφωτικής, ηθικής, άρα και πολιτικής νίκης που εκπροσωπεί σε βάρος τού τουρκικού ρατσιστικού μορφώματος, αποτελεί ήδη πηγή έμπνευσης για τους λαούς τής Ανατολίας, ακόμη και τους Τούρκους. Εκτός από θεμέλιο τής δημοκρατίας που σας έλεγα, είναι και θεμέλιο μιας γνήσιας φιλίας όλων τών λαών τής Ανατολικής Μεσογείου. Η πολιτική έχει τέτοιες δυνατότητες, ώστε να μπορεί τη βαρβαρότητα να τη μετατρέπει σε πολιτισμό. Και η καθιέρωση τής 19ης Μαϊου ως Ημέρα Μνήμης, εκτός από στρατηγική σύλληψη, εμπεριέχει μια υψηλής ποιότητας παιδεία.
Πάντοτε στην ιστορία τα ισχυρότερα όπλα ήταν οι ιδέες. Ένα τέτοιο όπλο, και μάλιστα πέμπτης γενεάς -για να χρησιμοποιήσω μιαν ορολογία τών καιρών-, αποτελεί η αποκάλυψη τού προγόνου και προκατόχου τού ναζισμού, του κεμαλισμού, στην διεθνή κοινότητα. Η διεθνοποίηση τής ιερής υπόθεσης τής ποντιακής γενοκτονίας όμως, δεν μπορεί να γίνει ούτε με λαθροπολιτική, ούτε με παπαγαλισμούς, ούτε ακόμη με αποσπασματισμούς, με επιπόλαιες, εύκαιρες, όπως λέτε εσείς οι Πόντιοι, ενέργειες. Αυτά, δηλαδή, τα προσφιλή σπορ στα οποία επιδίδονται οι κάθε είδους ελλαδικές νομενκλατούρες ή ακόμη και κάποιοι ελάχιστοι Πόντιοι.
Η 19η Μαΐου δεν παραχαράσσεται. Είναι αναπαλλοτρίωτη και αδιαπραγμάτευτη. Η συνάντηση τής πιο μαρτυρικής συνιστώσας τού Ελληνισμού, των Ποντίων, με την ημερομηνία αυτή σηματοδοτεί την επιστροφή τους στην Ιστορία και την συνάντησή τους με τις άλλες εθνικές και περιφερειακές συνιστώσες μιας νέας εθνικής παλιγγενεσίας. Ώστε να μην αποτελεί αντικείμενο καπηλείας και παραχάραξης μέσα από μια προσέγγιση φολκλόρ, αλλά να αποκτά νόημα και πλούσια περιεχόμενα ο όμορφος στίχος τού ανώνυμου ποιητή: “Η Ρωμανία κι’ αν πέρασεν ανθεί και φέρει κι’ άλλο”.
