Η πρόταση της Πρυτανείας του ΕΚΠΑ για ηλεκτρονικό δημοψήφισμα έχει ανάψει φωτιές στην φοιτητική κοινότητα. Ποια είναι η στάση σας απέναντι σε μία τέτοια προοπτική;
Η Πρυτανεία τού ΕΚΠΑ έχει δώσει διευκρινήσεις σχετικά. Προφανώς, οι διαδικασίες που συνδικαλιστικοί φορείς ακολουθούν στη λήψη αποφάσεων αφορούν τα μέλη τους. Πάντως όχι την διοίκηση. Όμως, είναι επίσης προφανές ότι οι όποιες αποφάσεις τους δεν μπορεί να αφορούν το δικαίωμα άλλων μελών της οργανωμένης πανεπιστημιακής κοινότητας στην ελεύθερη πρόσβαση στους χώρους και τις υπηρεσίες του Ιδρύματος. Κανενός είδους πλειοψηφία, με όποιον τρόπο και αν αυτή ληφθεί, δεν αναιρεί το γεγονός ότι η κατάληψη συνιστά μια πρακτική βίαιης αναίρεσης αυτού του δικαιώματος, μια πράξη παραβατική, ασύμβατη με τη φυσιογνωμία ενός πανεπιστημιακού ιδρύματος. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα διακοπής λειτουργίας ενός πανεπιστημίου, εκτός από τις διοικήσεις του, αυτές δε μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις προστασίας των μελών ή των εγκαταστάσεων και εξοπλισμού του Ιδρύματος, όπως ορίζεται από τον νόμο.
Οι τελευταίες αναταραχές στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με φαινόμενα καταλήψεων και εισβολές φοιτητών σε γραφεία Πρυτάνεων έχει βάλει στο μικροσκόπιο τις φοιτητικές παρατάξεις. Θεωρείτε ότι τα κόμματα πρέπει να μείνουν εκτός των πανεπιστημίων όπως έχει ακουστεί;
Γεγονότα όπως αυτά που περιγράφετε αποτελούν εκδηλώσεις μιας αυταρχικής, βίαιης και σαφέστατα αντιδημοκρατικής συμπεριφοράς. Αποτελούν εκφυλιστικού τύπου φαινόμενα, χαρακτηριστικά της γενικότερης παρακμής που διερχόμαστε. Έχουν βάθος χρόνου, γιατί της οικονομικής και πολιτικής χρεοκοπίας που σήμερα βιώνουμε, προηγήθηκε η πνευματική και ηθική χρεοκοπία. Σε καμιά άλλη χώρα που αντιμετωπίζει σήμερα συνθήκες οικονομικής κρίσης, τα φαινόμενα πολλαπλούς χρεοκοπίας δεν είναι τόσο βαθειά. Γι αυτό, το θέμα πλέον δεν είναι το «εκτός» ή το «εντός», αλλά το «νέο», η στροφή στο αυθεντικά νέο που για να υπάρξει πρέπει να συγκρουσθεί με το «παλιό», με το χτες. Κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί αν οι νέοι άνθρωποι, που σήμερα στέκονται αμήχανοι παρατηρητές, δεν αποφασίσουν να πάρουν τη χώρα στα χέρια τους και να χτίσουν ένα αύριο καλύτερο από αυτό που παρέλαβαν. Ζω μέσα στους νέους και βλέπω ότι αυτό έρχεται.
Σε τι στάδιο βρίσκεται το ζήτημα της φύλαξης και ασφάλειας στα Ιδρύματα, μιας και υπήρξατε ο πρώτος που το ανέδειξε;
Όσοι νοιάζονται για το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο και πιστεύουν στον ρόλο και την αποστολή του, συμφωνούν ότι θα πρέπει να λειτουργεί σε κάθε πανεπιστήμιο, εντός ενός νομοθετημένου πλαισίου, υπηρεσία φύλαξης που θα μεριμνά για την ασφάλεια των κτηριακών υποδομών και για την προστασία των μελών της κοινότητας. Η Σύνοδος Πρυτάνεων έχει επανειλημμένα αναδείξει με αποφάσεις της τη σπουδαιότητα του θέματος, ζητώντας από την Πολιτεία να συμβάλλει τόσο θεσμικά όσο και με τη διάθεση σχετικών πόρων στη διαμόρφωση ενός σύγχρονου πλαισίου φύλαξης και ασφάλειας. Δυστυχώς, η Πολιτεία αποστρέφει το βλέμμα της.
Πρέπει να είναι κατανοητό ότι η ερευνητική και εκπαιδευτική διαδικασία απαιτεί ένα περιβάλλον καθαρό, ασφαλές, υψηλής αισθητικής που προστατεύει και προάγει την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών και την ακαδημαϊκή ελευθερία. Όσοι εργάζονται και σπουδάζουν δικαιούνται ένα τέτοιο περιβάλλον. Το δικαιούται ο κάθε πολίτης που συνεισφέρει από το εισόδημά του στην ύπαρξη και λειτουργία των δημόσιων πανεπιστημίων.
Παρομοίως, οι δράσεις φύλαξης στα πανεπιστήμια πρέπει επίσης να είναι εναρμονισμένες με το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσονται. Αυτό που τα πανεπιστήμια χρειάζονται είναι, απλά, άνδρες και γυναίκες κατάλληλα εκπαιδευμένους στην αποτροπή παραβατικών συμπεριφορών και πράξεων και στην προστασία της δημόσιας περιουσίας, που θα λειτουργούν σύμφωνα με τις εντολές των διοικήσεων των Ιδρυμάτων. Τα πανεπιστήμια δεν χρειάζονται ούτε «φουσκωτούς», ούτε αλεξίσφαιρα γιλέκα.
Αποδέχεστε την πρόταση του υπουργείου να αναλάβουν τα Ιδρύματα τον καθορισμό του αριθμού των εισακτέων; Αν το υπουργείο δεν προχωρήσει σε προγραμματικές συμφωνίες με τα ΑΕΙ τι σκοπεύετε να κάνετε;
Οι σχετικές προβλέψεις τού νόμου είναι σαφείς. Ο αριθμός των εισαγομένων, όπως και το ύψος των χρηματοδοτήσεων στα Ιδρύματα, καθορίζεται στα πλαίσια προγραμματικών συμφωνιών τετραετούς διάρκειας μεταξύ Υπουργείου και Πανεπιστημίων με την συμμετοχή της Ανεξάρτητης Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας (ΑΑΔΙΠ). Με την εφαρμογή του νόμου θα πάψει η πρακτική του αυθαίρετου προσδιορισμού του αριθμού των εισαγομένων από το Υπουργείο, αγνοώντας τις σχετικές προτάσεις των Ιδρυμάτων.
Αλλά δεν θα πρέπει να περάσουμε από το ένα άκρο στο άλλο, από τον αυθαίρετο προσδιορισμό στην «απόσυρση» του Υπουργείου και της Πολιτείας γενικότερα από την επίλυση του προβλήματος. Οι Πρυτάνεις είναι όργανα διοίκησης, γνώστες των δυνατοτήτων των Ιδρυμάτων που εκπροσωπούν ως προς την εκπαίδευση των νέων μας. Το Υπουργείο είναι φορέας εφαρμογής τής κυβερνητικής πολιτικής στην Παιδεία και «βασικός μέτοχος» του δημόσιου πανεπιστημίου. Η ΑΑΔΙΠ φορέας αξιολόγησης των Πανεπιστημίων. Ο καθείς θα πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες του κατά το μέτρο που του αντιστοιχούν. Ακόμη και για την επόμενη χρονιά, όπου δεν υπάρχει χρόνος για την διαμόρφωση προγραμματικών συμφωνιών τετραετούς διάρκειας, η όποια απόφαση για τον αριθμό των εισαγομένων απαιτεί τρεις υπογραφές, όχι μία.
Στην έκτακτη Σύνοδο των Πρυτάνεων που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα, έγινε έκκληση για επιπλέον χρηματοδότηση καθώς είναι ορατός ο κίνδυνος να μη λειτουργήσουν τα Ιδρύματα εντός του 2015. Ποια είναι η κατάσταση των ΑΕΙ ώστε να επικαλεστείτε αδυναμία λειτουργίας; Πού βρίσκετε το ζήτημα της διαθεσιμότητας των διοικητικών υπαλλήλων;
Οι προϋπολογισμοί των πανεπιστημίων έχουν υποστεί από το 2009 μια μείωση της τάξης του 50%, διπλάσια από την αντίστοιχη μείωση του ΑΕΠ. Για το 2015 υπάρχει μια επιπρόσθετη μείωση περί το 15%, ενώ ταυτόχρονα μας ζητείται να συντάξουμε πλεονασματικούς προϋπολογισμούς ύψους τουλάχιστον 9% επί του συνόλου των επιχορηγήσεων. Για παράδειγμα, για το ΟΠΑ αυτό σημαίνει ότι για λειτουργικές δαπάνες και δημόσιες επενδύσεις είναι διαθέσιμα κάτι παραπάνω από 3 εκ. ευρώ, ποσό με το οποίο απλούστατα δεν μπορούμε να βγάλουμε τη χρονιά. Εξαναγκαζόμαστε, επομένως, να συντάξουμε πλασματικούς προϋπολογισμούς και να υπενθυμίσουμε στην κυβέρνηση ότι, εάν δεν τηρηθούν οι δεσμεύσεις των συναρμόδιων υπουργείων Παιδείας και Οικονομικών για επιπρόσθετη χρηματοδότηση εντός του 2015, θα βρεθούμε σε αδυναμία λειτουργίας.
Αναφορικά με το θέμα της διαθεσιμότητας των διοικητικών υπαλλήλων, μελέτες τόσο της ΑΑΔΙΠ όσο και εξωτερικού συμβούλου του Υπουργείου Παιδείας καταδεικνύουν ότι τα πανεπιστήμια είναι δραματικά υποστελεχωμένα. Ως εκ τούτου, το μέτρο της διαθεσιμότητας αποδεικνύεται πλήρως λανθασμένο και αναποτελεσματικό. Το λάθος μπορεί να διορθωθεί μόνο με ανάκληση των σχετικών υπουργικών αποφάσεων. Αυτό είναι το διοικητικά σωστό και το πολιτικά έντιμο να γίνει.
Παρά τα όποια προβλήματα, το ΟΠΑ χαίρει διεθνούς αναγνώρισης. Ποια είναι τα επόμενα βήματα ή σχέδια για να συνεχίσει αυτή την πορεία;
Η πλέον πρόσφατη διεθνής αναγνώριση του ΟΠΑ υπήρξε η κατάταξή του στην 47η θέση μεταξύ των 241 κορυφαίων BusinessSchoolsτης Ευρώπης, ενώ συστηματικά κατατάσσεται στο ανώτερο 4% των πανεπιστημίων παγκοσμίως. Με οδηγό τις Ιδρυματικές μας αξίες –Αριστεία, Καινοτομία, Εξωστρέφεια και Κοινωνική Προσφορά– στοχεύουμε ακόμη ψηλότερα, σχεδιάζοντας με προσοχή της δράσεις και τις συνεργασίες μας με φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα της οικονομίας, προς όφελος των νέων μας. Οφείλω, όμως, να προσθέσω ότι χωρίς την απαραίτητη στήριξη από την Πολιτεία, υπάρχει μεγάλος κίνδυνος αυτό που χτίσαμε με κόπο και προσπάθεια να καταρρεύσει. Είναι σημαντικό να γίνει κατανοητό ότι η χρηματοδότηση της Παιδείας πρέπει να αντιμετωπίζεται ως επένδυση και όχι ως μια περιττή δαπάνη.
