Τι υπολογίζετε για τον αριθμό των εισακτέων, τη στιγμή που το υπουργείο σας δίνει πολλούς περισσότερους από όσους υπολογίζεται; Κατά πόσο επηρεάζουν την κατάσταση οι μετεγγραφές; Πιστεύετε πως το υπουργείο θα σας ενισχύσει οικονομικά για να τα καταφέρετε;
Είναι απολύτως απαραίτητο η, από χρόνια τώρα, ακολουθούμενη από το Υπουργείο πρακτική καθορισμού του αριθμού των εισακτέων ανά Τμήμα και ΑΕΙ κατά τρόπο αυθαίρετο και με πλήρη περιφρόνηση προς τις προτάσεις των διοικήσεων των Πανεπιστημίων να τελειώσει. Και να τελειώσει οριστικά.
Για παράδειγμα, πέρυσι δηλώσαμε στο Υπουργείο ότι το ΟΠΑ, στη βάση του αριθμού των μελών ΔΕΠ και των υπαλλήλων του καθώς και των κτηριακών του υποδομών, μπορεί να υποδεχτεί 950 πρωτοετείς. Το Υπουργείο αποφάσισε ότι θα πρέπει να έχουμε 1400 που μαζί με τους μετεγγραφόμενους έφτασαν τους 1700. Παρά τις διαμαρτυρίες μας, φέτος ο αριθμός ανέβηκε από 1400 σε 1600 και μαζί με τους μετεγγραφόμενους θα φτάσει κοντά στους 1900. Ταυτόχρονα, η κρατική επιχορήγηση μειώνεται έτι περαιτέρω, όπως ήδη σας ανέλυσα. Είναι δυνατόν υπό τέτοιες συνθήκες να εκτελέσουμε με επάρκεια το έργο μας;
Για να αλλάξει αυτή η απαράδεκτη κατάσταση δεν χρειάζεται καμιά νομοθετική πρωτοβουλία. Απαιτείται απλώς η εφαρμογή του νόμου. Ο νόμος προβλέπει προγραμματικές συμφωνίες τετραετούς διάρκειας μεταξύ Υπουργείου και ΑΕΙ που καθορίζουν, μεταξύ άλλων, τον αριθμό των κατ’ έτος εισακτέων και το αντίστοιχο ύψος χρηματοδότησης από τη Πολιτεία στα Ιδρύματα. Τι εμποδίζει τόσα χρόνια την εφαρμογή του νόμου; Πάντως όχι οι διοικήσεις των ΑΕΙ.
Ποια είναι η άποψή σας για την ασφάλεια και φύλαξη στα πανεπιστήμια; Το Ίδρυμά σας έχει και αυτό αντιμετωπίσει τέτοια προβλήματα κατά το παρελθόν.
Και είχε και έχει, όπως άλλωστε είχαν και έχουν όλα τα πανεπιστήμια της χώρας. Τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας –καθηγητές, φοιτητές, εργαζόμενοι– δικαιούνται να εργάζονται και να σπουδάζουν σε ένα ασφαλές περιβάλλον που συνάδει με τους σκοπούς και τον χαρακτήρα ενός Πανεπιστημιακού Ιδρύματος. Απαιτούν οι πανεπιστημιακοί χώροι να είναι ασφαλείς, καθαροί, με υψηλή αισθητική, να αποτελούν χώρους διδασκαλίας, έρευνας και πολιτισμού στους οποίους διαφυλάσσεται η ελεύθερη διακίνηση των ιδεών και η ακαδημαϊκή ελευθερία. Επιπλέον, οι κτηριακές υποδομές των πανεπιστημίων αποτελούν δημόσια περιουσία που οφείλουμε να προστατεύουμε από κάθε απαξίωση ή καταστροφή.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσονται δράσεις φύλαξης και ασφάλειας, οι οποίες, με τη σειρά τους, θα πρέπει επίσης να προσάδουν στο ακαδημαϊκό περιβάλλον. Δεν χρειάζονται «φουσκωτοί», ούτε αλεξίσφαιρα γιλέκα. Χρειάζονται, απλά, άνθρωποι εκπαιδευμένοι στην αποτροπή παραβατικών συμπεριφορών και πράξεων και στην προστασία της δημόσιας περιουσίας, που θα λειτουργούν σύμφωνα με τις εντολές των διοικήσεων των Ιδρυμάτων.
Όσοι νοιάζονται για το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο και πιστεύουν στον ρόλο και την αποστολή του, συμφωνούν ότι θα πρέπει να λειτουργεί σε κάθε πανεπιστήμιο και εντός ενός νομοθετημένου πλαισίου, υπηρεσία φύλαξης που θα μεριμνά για την ασφάλεια των κτηριακών υποδομών και για την προστασία των μελών της κοινότητας.
Τόσο η Πολιτεία όσο και οι διοικήσεις των Δημόσιων Πανεπιστημίων οφείλουν να συνεργαστούν προς αυτήν την κατεύθυνση. Η Σύνοδος Πρυτάνεων επανειλημμένα έχει ζητήσει από την Πολιτεία να συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός σύγχρονου πλαισίου φύλαξης και ασφάλειας, ενταγμένο στους Οργανισμούς των Πανεπιστημίων, και να διαθέσει τους απαραίτητους πόρους, καθώς οι τρέχουσες επιχορηγήσεις των τακτικών προϋπολογισμών των πανεπιστημίων δεν επαρκούν προς αυτόν τον σκοπό. Δυστυχώς, η αρμόδια Πολιτεία συμπεριφέρεται –στην πράξη, όχι στα λόγια– σαν να μην βλέπει το πρόβλημα. Όμως, κάθε στάση απουσίας ή αδιαφορίας δεν υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον και το μέλλον του Δημόσιου Πανεπιστημίου.
Πως σχολιάζετε τις πρακτικές εισβολής φοιτητών σε Συγκλήτους;
Πρακτικές που αποσκοπούν στην διακοπή λειτουργίας διοικητικών οργάνων ή στην παρεμπόδιση λήψης αποφάσεων συνιστούν παραβατικές συμπεριφορές και, ως εκ τούτου, είναι απαράδεκτες και καταδικαστέες. Επιπλέον, αποτελούν εκδηλώσεις αυταρχικής, βίαιης συμπεριφοράς που δεν έχουν θέση σε ένα ακαδημαϊκό περιβάλλον. Από την άλλη, εκπρόσωποι των φοιτητών δημοκρατικά εκλεγμένοι με καθολική ψηφοφορία είναι χρήσιμο να συμμετέχουν στην Σύγκλητο και να συνεισφέρουν σε θέματα που τους απασχολούν. Αυτό συνιστά και μια πρακτική σε όλη την Ευρώπη. Είναι δυστύχημα που η εκπροσώπηση των φοιτητών σε εθνικό επίπεδο είναι εδώ και χρόνια θεσμικά νεκρή και απούσα από ευρωπαϊκούς φοιτητικούς θεσμούς και τις διεργασίες που εκεί συντελούνται. Προϋπόθεση για να είναι όλα αυτά γόνιμα και δημιουργικά είναι η συμμετοχή και η δράση των φοιτητών, αλλά και όλων όσων συμμετέχουν σε συλλογικά όργανα, να καθοδηγείται από την φιλοδοξία βελτίωσης του πανεπιστημίου και των παρεχόμενων από αυτό υπηρεσιών και όχι από αλλότριους σκοπούς.
Κατά πόσο έχουν μειωθεί οι τακτικοί προϋπολογισμοί; Εσείς τι ζητάτε από το υπουργείο;
Η κρατική επιχορήγηση στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών για την κάλυψη των λειτουργικών του δαπανών το 2015 ανέρχεται στα 3 εκ. ευρώ. Στην πραγματικότητα το διαθέσιμο ποσό είναι ακόμη μικρότερο, 2,73 εκ. ευρώ, καθώς υπάρχει η υποχρέωση από τα πανεπιστήμια για σύνταξη πλεονασματικών προϋπολογισμών με πλεόνασμα ανερχόμενο σε τουλάχιστον 9% των εσόδων τους. Συγκρινόμενη με την αντίστοιχη επιχορήγηση ύψους 5,6 εκ ευρώ το 2009, αντιμετωπίζουμε μια μείωση γύρω στο 50%, διπλάσια από την μείωση του ΑΕΠ κατά την ίδια περίοδο. Με τέτοια επίπεδα χρηματοδότησης, η λειτουργία των πανεπιστημίων καθίσταται εξαιρετικά προβληματική έως αδύνατη.
Για εμάς, το ΟΠΑ, είναι σωτήριοι οι πόροι που το Ίδρυμα εξασφαλίζει μέσα από τα ευρωπαϊκά ερευνητικά προγράμματα στα οποία συμμετέχει το υψηλής ποιότητας διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό του. Μας επιτρέπουν να «αναπνέουμε» στοιχειωδώς. Το άμεσο αίτημά μας είναι η κρατική επιχορήγηση να επιστρέψει τουλάχιστον στα επίπεδα του 2014. Για το ΟΠΑ αυτό σημαίνει 3,4 εκ. ευρώ. Το γενικότερο αίτημά μας είναι η χρηματοδότηση των πανεπιστημίων να αντιμετωπίζεται ως επένδυση, αναγκαία για την στροφή της χώρας προς την ανάπτυξη, και όχι ως δαπάνη.
Στο πανεπιστήμιό σας ποια προβλήματα αντιμετωπίζετε και θέλετε να προβληθούν;
Η υποχρηματοδότηση που, αν συνεχιστεί, μας οδηγεί σε αδιέξοδα. Η συνεχής μείωση και η μη ανανέωση του διδακτικού και επιστημονικού προσωπικού, καθώς δεν μας επιτρέπεται να προκηρύξουμε όχι μόνο νέες θέσεις, αλλά ακόμη και θέσεις οι οποίες εκκενώνονται για διάφορους λόγους, όπως συνταξιοδότηση, παραίτηση κλπ. Η υποστελέχωσή μας σε διοικητικό προσωπικό. Η ελλιπής κτηριακή μας υποδομή.
Τα τρία πρώτα από τα ανωτέρω προβλήματα είναι κοινά για όλα τα πανεπιστήμια. Το τελευταίο είναι ιδιαίτερα οξυμμένο στο ΟΠΑ. Έχουμε το χαμηλότερο δείκτη τετραγωνικών μέτρων ανά φοιτητή στην Ευρώπη, ο οποίος επιδεινώνεται χρόνο με τον χρόνο λόγω της συνεχούς αύξησης του αριθμού των εισακτέων, όπως ανέφερα προηγουμένως. Οι προσπάθειές μας για την αντιμετώπιση του προβλήματος είναι συνεχείς. Ήδη βρισκόμαστε στην φάση ανακατασκευής κτηρίου επί της οδού Τροίας στην Κυψέλη, συνολικού εμβαδού περί τα 5.000 τ.μ. Το κτήριο αυτό ανήκε στην ΟΤΕ Ακίνητα και η αγορά και ανακατασκευή του χρηματοδοτείται πλήρως από το ΕΣΠΑ της Περιφέρειας Αττικής, προς την οποία θέλουμε να εκφράσουμε τις θερμές ευχαριστίες μας. Αναμένουμε τον Αύγουστο του 2015 να έχουμε στην διάθεσή μας ένα σύγχρονο κτήριο, υψηλής αισθητικής το οποίο θα διαθέτει αίθουσες διδασκαλίας, γραφεία καθηγητών και εργαστήρια και που θα εκτονώσει σε σημαντικό βαθμό την πίεση που τώρα δέχεται το ιστορικό Κεντρικό μας κτήριο επί της οδού Πατησίων. Παρά ταύτα, οι ανάγκες μας απαιτούν και επιπρόσθετες παρεμβάσεις ανάλογου τύπου τις οποίες διερευνούμε.
Σε ένα γενικότερο επίπεδο, ένα πρόβλημα που είναι στρατηγικού χαρακτήρα και πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι η απαλλαγή των πανεπιστημίων από τον ασφυκτικό κρατικό εναγκαλισμό. Να πάψουν να λειτουργούν ως, κατ’ ουσία, παραρτήματα του Υπουργείου Παιδείας. Απαιτείται μια συνολική αναθεώρηση των σχέσεων Πολιτείας και ΑΕΙ η οποία, όπως έχω κατ’ επανάληψη δηλώσει, θα πρέπει να στηρίζεται σε τρείς πυλώνες: πλήρης αυτοτέλεια των ΑΕΙ, αξιολόγηση από την Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας (ΑΔΙΠ) όλων των φορέων παροχής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (δημόσιων και ιδιωτικών) και χρηματοδότηση από την Πολιτεία βασισμένη στην αξιολόγηση και ενταγμένη σε ένα συνολικό στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη των Πανεπιστημίων.
Τι γίνεται με το διοικητικό προσωπικό; Οι διοικητικοί καταγγέλλουν αδιαφορία του Μητσοτάκη, την ώρα που ο Λοβέρδος έχει πει πως χρειάζεται ενίσχυση του προσωπικού, προκειμένου να λειτουργούν ομαλά τα πανεπιστήμια;
Από την πρώτη στιγμή που ανέκυψε το θέμα της διαθεσιμότητας υπαλλήλων μας, η Σύνοδος Πρυτάνεων ανέδειξε το παράλογο και πρόχειρο της σχετικής απόφασης με ακλόνητα επιχειρήματα. Κατέδειξε ότι η αναλογία διοικητικών υπαλλήλων προς ενεργούς φοιτητές ή και προς μέλη ΔΕΠ είναι πολύ κάτω του αντίστοιχου ευρωπαϊκού μέσου όρου που κυμαίνεται περί τους 7 διοικητικούς ανά 100 φοιτητές. Σε μας είναι κάτω του 1. Στην πραγματικότητα υπάρχει ανάγκη ενίσχυσης του διοικητικού μας προσωπικού και, σίγουρα, όχι μείωσης. Δεν εισακουστήκαμε. Ενίοτε λοιδορηθήκαμε. Περάσαμε πέρυσι εξ αυτού του λόγου μια πολύ δύσκολη χρονιά στα 8 πανεπιστήμια που αφορά το μέτρο. Ευτυχώς στο ΟΠΑ οι επιπτώσεις ήταν ελάχιστες, εξαιτίας της υπευθυνότητας και της αγάπης προς το Ίδρυμα που επέδειξαν οι διοικητικοί μας, τους οποίους θέλω ακόμη μια φορά να συγχαρώ και ευχαριστήσω δημόσια για την στάση τους.
Πριν το καλοκαίρι και αφού είχε αναλάβει καθήκοντα ο νέος Υπουργός Παιδείας, ο κ. Λοβέρδος, το Υπουργείο Παιδείας ανέθεσε σε εξωτερικό εξειδικευμένο σύμβουλο την αξιολόγηση των αναγκών των πανεπιστημίων σε διοικητικό προσωπικό. Ανακοινώθηκε ρητά ότι το πόρισμα του συμβούλου θα καθόριζε την εξέλιξη του όλου θέματος προς την μία ή την άλλη κατεύθυνση. Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης που προέκυψαν, στη βάση διεθνώς αναγνωρισμένων κριτηρίων, και τα οποία γνωστοποιήθηκαν πρώτα απ’ όλα στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής ήρθαν να επιβεβαιώσουν αυτά που η Σύνοδος Πρυτάνεων διεκήρυττε, επί ματαίω, όλο το προηγούμενο διάστημα. Ότι, δηλαδή, κάθε άλλο παρά υπάρχει «πλεόνασμα» διοικητικών υπαλλήλων στα πανεπιστήμια.
Δεν είδα και δεν άκουσα να αμφισβητείται από κανέναν το συμπέρασμα αυτό. Άρα, το διοικητικά ορθό και πολιτικά έντιμο είναι να αναγνωρισθεί το αρχικό σφάλμα, να ακυρωθεί η όλη διαδικασία διαθεσιμότητας, να ανακληθούν οι σχετικές υπουργικές αποφάσεις και να επιστρέψουν οι υπάλληλοι στις θέσεις τους.
Όμως, υπάρχει ο ισχυρισμός ότι υπάρχουν διοικητικοί υπάλληλοι στα πανεπιστήμια που μονιμοποιήθηκαν με μη σύννομες διαδικασίες.
Αυτό είναι ένα άλλο θέμα. Να μην τα μπλέκουμε, όπως έχει παραπλανητικά επιχειρηθεί. Εάν τέτοιες περιπτώσεις στις οποίες αναφέρεστε αποδειχθεί ότι υπάρχουν, ότι δηλαδή υπάλληλοι παραπλάνησαν την υπηρεσία με πλαστά στοιχεία, τότε είναι προφανές ότι θα πρέπει να απομακρυνθούν και να αντικατασταθούν πάραυτα με άλλους μέσα από τις διαδικασίες του ΑΣΕΠ.
Παρ’ όλα αυτά τα προβλήματα, το ΟΠΑ συνεχίζει να αποσπά διεθνείς διακρίσεις, όπως αυτή που είδαμε πρόσφατα να γνωστοποιείτε. Πώς το σχολιάζετε;
Το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι ένα διεθνώς αναγνωρισμένο κέντρο διδασκαλίας και έρευνας, ένα κέντρο αριστείας. Κατατασσόμαστε συστηματικά στο ανώτερο 4% μεταξύ των 20.000 πανεπιστημίων στον κόσμο. Το 2012 υπήρξαμε το πρώτο δημόσιο πανεπιστήμιο στη χώρα που βραβεύτηκε με το βραβείο Αριστείας EFQMγια την ποιότητα των παρεχόμενων εκπαιδευτικών και διοικητικών υπηρεσιών μας. Πριν λίγες μέρες, όπως αναφέρατε, ανακηρυχθήκαμε TopBusinessSchoolμεταξύ των 1.000 καλύτερων στον κόσμο λαμβάνοντας 4 αστέρια διάκρισης σε σύνολο 5, καταλαμβάνοντας την 47η θέση μεταξύ των 241 καλύτερων στην Δυτική Ευρώπη.
Ταυτόχρονα, είμαστε σε ποσοστιαία βάση το πρώτο πανεπιστήμιο στη χώρα στην ανταλλαγή φοιτητών στα πλαίσια του ευρωπαϊκού προγράμματος Erasmus. Διαθέτουμε μια πολύ ισχυρή υποδομή στην διασύνδεση των αποφοίτων μας με την αγορά εργασίας, ενισχύουμε την επιχειρηματικότητα έτσι ώστε η συντριπτική πλειοψηφία των νεοφυών επιχειρήσεων (startups) στην χώρα μας να προέρχεται από αποφοίτους μας. Η κυψέλη επιχειρηματικότητας που τώρα ξεκινούμε με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα ΕΣΠΑ του Δήμου Αθηναίων θα ενισχύσει ακόμη περισσότερο τις προσπάθειές μας.
Μας καθοδηγούν οι Ιδρυματικές μας Αξίες –Αριστεία, Καινοτομία, Εξωστρέφεια και Κοινωνική Προσφορά. Οι αξίες αυτές υπηρετούνται από ένα διεθνώς καταξιωμένο διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό, από αφοσιωμένους διοικητικούς υπαλλήλους και εξαιρετικής ποιότητας φοιτητές. Αυτά είναι τα συστατικά της επιτυχίας μας. Τα χρήματα του φορολογούμενου πολίτη «πιάνουν τόπο» στο ΟΠΑ.
